Werk van de maand - André Stas

André Stas. Lachen om alles, resoluut!

---

 

Mandala de l’Ars Longa Vita Brevis 
Collage sur papier, 2006
209 mm x 209 mm
Acquis par la Ville de Liège en 2012
BA CED 23a 2012 001758

Mandala du Décervelage
Collage sur papier, 2007
209 mm x 209 mm
Acquis par la Ville de Liège en 2012
BA CED 23a 2012 001759

 

 

 

Combien de fois et avec qui ?
Collage sur papier, 2003
265 mm x 184 mm
BA AMC 23a 2016 004966 
Oeuvre de la Space Collection, mise en dépôt au musée des Beaux-Arts de la Ville de Liège

 

 

 

 

 

 

 

Bij de opening van de tentoonstelling Private Views, waarin vele Luikse kunstenaars aan bod komen, vernamen we het overlijden van André Stas (Rocourt, 19 november 1949 - Luik, 26 april 2023).

Het werk van deze maand is uiteraard aan hem gewijd, met de presentatie van drie collages op papier, zijn "favoriete wapen". Als productief collagist behandelt Stas allerlei onderwerpen, zowel politieke, literaire, erotische, droomachtige als artistieke. Hij beheerst de kunst van het opgraven van oude illustraties, het verzamelen van reclamefolders, populaire of serieuze kranten, mode- of pornomagazines. Zijn collagekunst getuigt van een opmerkelijke nauwgezetheid en gevoel voor compositie, waarbij hij woordenstromen en woordspelingen integreert. In Stas' werk is de humor over het algemeen zwart, spot en subversie zijn zijn leidraad. Hij straalt een bitterzoete ironie uit, die door zijn eeuwige grijns een echt levensbeginsel blijkt te zijn.

In zijn collages gebruikt André Stas graag de reeks, die van de onevenredige hersenen die krioelen van duizend elementen, die van "ik hou van" of "ik hou niet van". Op basis van alle artistieke en culturele bronnen heeft Stas ook de boeddhistische en hindoeïstische kunst van de mandala hernomen, zoals de mandala van de Ars Longa Vita Brevis en de mandala van de afwikkeling (een verwijzing naar het "Lied van de afwikkeling" van Alfred Jarry, schepper van Père Ubu en initiator van de Patafysica, "de wetenschap van de imaginaire oplossingen"). Deze twee werken werden in 2012 door de stad Luik aangekocht. Cirkels, gegroepeerd rond een vierkant, bestaande uit verschillende naast elkaar geplaatste motieven, vormen een soort caleidoscoop waaraan de toeschouwer plezier beleeft, door hem te benaderen, af te breken om elk element te ontdekken. Stas heeft er ook plezier in de grote meesters opnieuw te bekijken, ze te manipuleren en af te leiden. In de collage How many times and with whom? wordt het portret van kardinaal Fernando de Guevara van El Greco bewerkt op de manier van Francis Bacon, waarbij het gezicht wordt vervangen door seksuele penetratie. Het werk maakt nog steeds deel uit van een serie getiteld Gueules de cons. Vulgariteit, zelfs obsceniteit, stoort de humoristische kunstenaar niet.

De collages van André Stas zijn internationaal bekend, maar hij is ook de auteur van verschillende bundels aforismen. Als schrijver, dichter, beeldend kunstenaar en illustrator werd zijn boek Entre les poires et les faux mages in 2009 bekroond met de Grand Prix de l'humour noir Xavier-Forneret. Na zijn studie Romaanse filologie aan de Universiteit van Luik, die hij afrondde met een proefschrift over aforismen, gaf Stas eind jaren zeventig het onderwijs op en gaf hij de voorkeur aan de tegencultuur. André Blavier (redacteur van de volledige geschriften van René Magritte, auteur van de encyclopedie Les fous littéraires en vriend van Raymond Queneau) wijst hem de weg naar het Collège de 'Pataphysique', waar hij later, in de geest van dit aan Jarry gewijde genootschap, de titel "Regent van de Chaire Fondamentale de Travaux Pratiques d'Aliénation Mentale" krijgt. 

Zijn eerste tentoonstelling vond plaats in Luik in 1970, in de Gele Galerij. Al snel kwam hij in contact met de nog actieve leden van het surrealisme in België, onder wie Louis Scutenaire, Irène Hamoir, Marcel Mariën, Tom Gutt en Claudine Jamagne, en werkte hij mee aan de verschillende publicaties van de groep. In Luik is hij in de jaren 1970 samen met Michel Antaki een van de oprichters van het Cirque Divers, het mekka van de Luikse oneerbiedigheid, en is hij verantwoordelijk voor de programmering van tentoonstellingen met de schilder Jean-Pierre Ransonnet. Even later is hij een van de artist-animators van het Créham/MadMusée. Zijn ontmoeting met het werk van Georges Perec zou beslissend zijn, en als kunstenaar en schrijver vermenigvuldigt hij zijn samenwerkingen met Arrabal, Roland Topor, Jacques Charlier, Noël Godin, Jean-Pierre Verheggen, Glen Baxter en vele anderen. Onlangs publiceerde hij een verzameling aforismen bij La Pierre d'Alun, geïllustreerd door Benjamin Monti, een van de kunstenaars en verzamelaars aanwezig in de tentoonstelling Private Views.

Mogen zijn plastische en literaire creaties ons nog lang bekoren!

Emmanuelle Sikivie
Kunsthistorica /Speciaal assistente La Boverie

Tous droits réservés. Copyright photo Ville de Liège