Werk van de maand - Oscar Dominguez
SARDINEBLIK EN SAMOVAR BIJ DOMINGUEZ
Oscar Dominguez (Oscar Manuel Dominguez Palazon, genoemd)
(San Cristobal de La Laguna, Tenerife, 1906 - Parijs, 1957)
"Stilleven", 1951
Olieverf op doek
82 x 181 cm
Gesigneerd en gedateerd 1951 linksonder.
Geschonken door de kunstenaar aan de stad Luik in 1952.
Inv. BA.AMC.05b.1952.21294
Het jaar 2024 markeert de honderdste verjaardag van de publicatie in 1924 van het "Manifest van het surrealisme" door André Breton (1896-1966) en de geboorte, rond Paul Nougé (1895-1967), van de surrealistische activiteit in België. De collecties van La Boverie bevatten veel werken van surrealistische en verwante kunstenaars (Magritte, Delvaux, Mariën, Graverol, Stas, enz.), die werden uitgeleend voor twee grote tentoonstellingen in Brussel. Maar het museum bezit ook andere werken, waaronder dit "Stilleven" van de Spaanse kunstenaar Oscar Dominguez, die in 1906 op Tenerife werd geboren. Het werk werd in 1952 door de kunstenaar zelf aan de stad Luik geschonken, nadat hij het jaar daarvoor in Luik contact had gelegd met de organisatoren van de 2e Internationale Tentoonstelling van Experimentele Kunst: de Koninklijke Maatschappij voor Schone Kunsten, de APIAW en enkele leden van de Cobra-groep. Dominguez hoopte een solotentoonstelling te kunnen organiseren in de Cité ardente, die uiteindelijk in 1955 in Brussel werd gehouden, in het Paleis voor Schone Kunsten.
Het 'Stilleven' van Dominguez past helemaal bij de aspiraties van de schilder - hij was een van de meest subversieve leden van de surrealistische beweging, waar hij zich in 1934 bij aansloot.
een van de meest subversieve leden van de surrealistische beweging, waarbij hij zich in 1934 aansloot - met een werkwijze waarbij hij de kijker graag verrast en zelfs provoceert. Er is niets klassieks aan dit half-abstracte, half-figuratieve schilderij, waarin een omzoomde lijn de elementen van de compositie licht omlijnt en vlakke vlakken van heldere kleur terugkerende elementen in het werk van de kunstenaar zijn. Er is het motief van de sleutels van sardineblikjes, een alledaags voorwerp in het dagelijkse mediterrane leven, dat al voorkwam in "L'Ouvre-boîte", een surrealistisch schilderij van Dominguez uit 1936 (1). Verschillende toespelingen op de visserij maken het plaatje compleet.
Links suggereert een sensuele, lome vorm een halfopen vrouwenlichaam, dicht bij een verticale blauwachtige vloerlamp die een piano verlicht. Champagnefluiten worden gecombineerd met de toetsen van sardineblikken, terwijl op de voorgrond, in het midden en rechts, drie verschillende vaten staan: een samovar, een koffiepot en een theepot. De kleurschakeringen onderscheiden elk element afzonderlijk, maar het geheel vindt het aloude thema van het stilleven op een onconventionele manier opnieuw uit. In het geval van Dominguez roept het werk niet de eindigheid van de dingen in het leven op, maar is het juist een teken van vreugde. Dat van een kleurrijk feest, een combinatie van muziek, drank, eten en het samenkomen van lichamen - misschien wel net zo toevallig als dat van een naaimachine en een paraplu op een dissectietafel (2).
Dominguez' banden met Belgische avant-garde kunstenaars begonnen in 1941, toen hij de jonge dichter Christian Dotremont ontmoette, in de entourage van Picasso en de Parijse surrealistische groep "La Main à plume". Dotremont en Dominguez raakten bevriend en hetzelfde jaar gaf hij hem een illustratie voor zijn collectie "Noués comme une cravate". In 1945 namen ze beiden deel aan de tentoonstelling van het surrealisme die in Brussel werd georganiseerd door Magritte en Marcel Mariën. Dominguez sloot zich vervolgens aan bij de groep Surréalisme-Révolutionnaire van Noël Arnaud en Dotremont, die zich verzette tegen het surrealisme van Breton. Weer met Dotremont, experimenteerde hij met woord-schilderijen, hoewel hij zich niet aansloot bij de Cobra beweging. Dominguez kwam vaak naar Brussel, voornamelijk om sentimentele redenen, en stelde tentoon in de Apollo galerie van Robert Delevoy in 1950 en opnieuw in 1951. Bij deze gelegenheden ondersteunde Dotremont hem met een voorwoord en een artikel (3). Deze man, die soms gewelddadig en instabiel was en diepe depressieve fases doormaakte, en die ook een verwoestend gevoel voor humor had, gaf uiteindelijk toe aan zijn donkere stemmingen. Enkele uren voor een bezoek van Dotremont, pleegde Oscar Dominguez zelfmoord in zijn Parijse studio op 31 december 1957. Vandaag brengt La Boverie hulde aan deze belangrijke kunstenaar die de surrealistische beweging doormaakte.
Alain Delaunois
Wetenschappelijk attaché / La Boverie - Museum voor Schone Kunsten
(1) "La part du jeu et du rêve. Oscar Dominguez et le surréalisme 1906-1957", catalogus van de tentoonstelling in het Musée Cantini in Marseille, p.103, Parijs, Ed. Hazan, 2005.
(2) Alain Delaunois, "Oscar Dominguez", in "Catalogue du Musée des Beaux-Arts de Liège", vol. 1, pp. 276-277, Luik, 2016.
(3) Christian Dotremont, "O. Dominguez, Spaanse schilder", in "Les Beaux-Arts", nr. 485, Brussel, 10 maart 1950.